کنترل مؤثر نماتود مرکبات (Tylenchulus semipenetrans) با استفاده از روش آفتابدهی انفرادی خاک سایه‌انداز درختان آلوده پرتقال *

نماتود مرکبات (Tylenchulus semipenetrans) در شمال و جنوب ایران دارای اهمیت زیادی است. در یک آزمایش با استفاده از طرح بلوک‏‌های کامل تصادفی تأثیر روش آفتابدهی خاک سایه‌انداز درختان آلوده بر کنترل این نماتود در منطقه داراب استان فارس طی سال‌های 1389-1391 مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمار‌های این آزمایش شامل آفتابدهی در اوایل فصل رشد به مدت 45 و 60 روز هم‏زمان با شروع فعالیت نماتود، به هنگام اوج دمای محیط به مدت 60 روز و شاهد بدون آفتابدهی بودند. در زمان آفتابدهی، میانگین حداکثر دمای ماهیانه عمق 15 سانتی‌متری خاک در زیر ورقه‏‌های پلاستیکی به C°7/39-8/41 رسید. نتایج نشان داد که در همه تیمارها جمعیت نماتود مرکبات بلافاصله پس از آفتابدهی، سه ماه و یک‏سال بعد از اتمام دوره آفتابدهی شدیداً کم شد و درصد بقای نماتود به صفر و یا نزدیک صفر کاهش یافت (P ≤0.05). با این وجود، حساسیت نماتودهای انگل سطحی خانواده‌های مختلف و هم‌چنین راسته Rhabditida نسبت به آفتابدهی کمتر بود. کاهش شدید جمعیت نماتود مرکبات به طور معنی‏داری موجب افزایش شاخص‏های رویشی و زایشی درختان تیمار شده در سال بعد شد به طوری که متوسط میزان محصول هر درخت در تیمارهای مختلف به ترتیب بین 6/71-9/77 و2/ 70-8/77 درصد نسبت به قبل از آفتابدهی و شاهد افزایش یافت.